گولاچ یا کلوچه یک شیرینی سنتی سمنان است.
گولاچ خیلی ساده و تنها با ترکیب آرد و شکر و بعد سرخ کردن آنها در روغن تهیه می شود.
نان بقسمات که به آن نان سمنانی هم میگویند، یکی از نانهای سنتی معروف ایران است.
برای تهیه این نان، ابتدا خمیری مخصوص تهیه و آن را به قطعات کوچک گرد تبدیل میکنند, سپس بدون اینکه آن را با وردنه باز کنند در کورهای به نام داش قرارش میدهند.
نان چای در اصل همان نان بقسمات خشکشده است.
آرد سبوسدار، مغز گردو، شکر، شیره انگور، فلفل سیاه، هل، دارچین، زرچوبه، میخک، زنجبیل و زیره مواد تشکیلدهنده یکی از سوغاتیهای خوشمزه سمنان است که حلوای سیاه نام دارد.
به دلیل تیره بودن رنگ حلوا به آن حلوای سیاه میگویند.
لاکتراشی یا هنر چوبتراشی مهارتی است که استادکاران از طریق ابزارهای مختلف، چوبها را به اشکال مختلف کابردی مانند قاشق، چنگال، پارچ و … در میآوردند و روی آنها را با ابزارهای مختلف تزیین میکنند.
چلنگری در واقع همان آهنگری در مقیاس سبک و محلی است که به وسیله آن اشیای سبکوزنی همچون میخطویله، میخ سرکج، نیمذرع بزازی، انبر و سیخ و سهپایهی آهنی، زنجیر و سیخانک، قلم، سنبه، منقل آهنی، چفتوریزه، تملیک، اسکنه، مقار، درفش، جوالدوز و امثال اینها ساخته و تولید میشود. این حرفه از دیرباز در سمنان رواج داشته و امروزه در حال منسوخ شدن است.
گلیج یکی از دستبافتههای سنتی و کمتر شناخته شده ایران است که شباهت زیادی به گلیم دارد و با دستگاهی شبیه به دستگاه پارچهبافی، تولید میشود.
این دستبافته که جنس تار آن از پنبه و پود آن از پشم است برای تولید پوشاک مردانه و زیرانداز به کار میرود. بافت گلیج بیشتر در قسمت شمالی استان سمنان به ویژه در روستاهای اروست، فولادمحله، رضاآباد و چاشم و در میان زنان رواج دارد.
تولید نمد یکی از کارهای قدیمی است که هنرمندان زیادی در سراسر کشور به آن مشغول هستند.
برای تهیه نمد نیازی به بافتن نیست بلکه ایجاد فشار و رطوبت و حرارت، موجب درهمرفتن الیاف پشمی و در نهایت تولید نمد میشوند.
نمد به صورت کلاه، زیرانداز و … در شهرهای سمنان، شاهرود و دامغان به وفور دیده میشود.
قالیبافی یکی از مهمترین هنرهای دستی استان سمنان است و قالیهای تولید شده توسط این استان غالبا دارای طرحهای خشتی، شکارگاه، لچک ترنج، گلدانی و گل و مرغ هستند.
زمینه قالیهای سمنان نیز اغلب به رنگ لاکی و سرمهای بافته میشود و شهرستانهای میامی، مهدیشهر، سرخه و شاهرود به عنوان مراکز مهم تولید قالی و قالیچه در استان سمنان شناخته میشوند.
گلیم با شیوهای آسانتر نسبت به قالی بافته میشود و به همین دلیل قیمت ارزانتری نیز دارد.
روستانشینان و عشایر در شهرستانهای گرمسار، سمنان و روستاهای کندو، خیج و رضاآباد شاهرود بیشترین تولید گلیم را در سطح استان سمنان دارند.
جاجیم یک نوع زیرانداز است که به دلیل نداشتن پرز از هر دو روی آن میتوان استفاده کرد.
این دستبافته زیبا، از نخهای رنگارنگ و ظریف پشمی یا پنبهای یا ترکیبی از این دو بافته میشود. نوعی جاجيم نیز در استان سمنان بافته میشود که به عنوان بقچه يا سوزنی مورد استفاده قرار میگیرد که حمام سری نام دارد. در استان سمنان، شهرستانهای سرخه، مهدیشهر، فولادمحله و روستاهای شهرستان دامغان و روستاهای بسطام از جمله تولیدکنندگان جاجیم به شمار میروند.
هنر چهل تکهدوزی در بسیاری از نقاط ایران رواج دارد و نام آن از شهری به شهر دیگر متفاوت است. خاتمیدوزی، لندرهدوزی و تکهدوزی نامهای دیگر این هنر هستند.
هنرمند با استفاده از سوزن و نخ، تکههای کوچک پارچه را به یکدیگر متصل میکند تا اثر هنرمندانهای به دست آید.
حجمسازی در واقع نوعی مجسمهسازی است که هنرمند طی آن به خلق آثاری چشمنواز میپردازد.
استان سمنان به عنوان یکی از مراکز حجمسازی با گچ در ایران شناخته میشود چرا که گچ جز موادمعدنی است که بیشتر میزان تولید را در استان سمنان دارد.
سازهای ایرانی، چاقو و انواع سفال از دیگر صنایع دستی سمنان است.