پل گاران (پل کردلان) با 5 دهانه که 2 دهانه آن در وسط رودخانه ساخته شده,در فاصلهی 10 کیلومتری شمال شرقی شهرستان مریوان و در جادهی گاران تیژتیژ واقع شده است.
با استفاده از این پل شهر سنندج به مریوان متصل می شد.
تپه قلعه ننه(قلا) در 15 کیلومتری جنوب مریوان،در روستای ننه واقع شده است.از این تپه به عنوان یکی از بزرگترین محوطههای باستانی غرب استان کردستان یاد میکنند و نشانههای استقرار از دوران پيش از تاريخ تا دوران معاصر در آن یافت شده است.
این اثر در تاریخ 11 بهمن 1378، با شماره ثبت 2569 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تپه ترخان آباد با مساحت 30 هکتار در ترخان آباد واقع شده است. قدمت این محوطه باستانی به دوره اشکانی و ساسانی بازمیگردد و سه گور خمره با بقایای انسانی شامل تعدادی استخوان و یک جمجمه ,بقایایی از معماری آجری و سنگی همراه با سفال هایی با نقش خطوط شانهای و موازی از دوران اسلامی در آن کشف شدند.
تپه ترخان آباد در تاریخ 4 تیر 1377، با شماره ثبت 2044 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
دریاچه زریوار ( زریبار ) با 5.4 كيلومتر طول و حدود 2 كيلومتر عرض و مساحت حدود 850 تا 900 هكتار ,بزرگترین دریاچه آب شیرین غرب, در میان درهای محصور از کوهها و جنگلهای بلوط واقع شده است.
عمق متوسط این دریاچه 3 متر (2 تا 5 متر) است كه از نظر عمق، وسعت و حجم آب از شرايط بسيار مناسبی برای تفریح و ورزشهای آبی مانند قايقرانی و اسكی روی آب برخوردار است.
دریاچه زریوار استان کردستان بهعلت داشتن آب شیرین، شرایط لازم را برای رشد و زندگی انواع ماهیان پدید آورده است. از شگفتیهای زریبار، جزیرههای متحرکی است که در آن وجود دارند و با جریان آب و باد از کنارههای دریاچه جدا شده و در وسط آن به چشم میخورند گاه مساحت این جزیرههای کوچک در زریوار به 20 متر مربع هم میرسد.
آب این دریاچه، از چشمههایی که در کف آن میجوشد و بخشی نیز از بارشهای جوی تامین میشود.در زمستان بهدلیل سردی هوا، سطح دریاچه یخ میزند. البته قسمتهایی که محل قرار گرفتن چشمههای خودجوش است، از یخزدگی در امان میمانند.
(زریبار یا زریوار واژههای کردی هستند که متشکل از دو واژه زری یا زریا به معنی دریا و پسوند تشبیه وار یا بار است که در مجموع معنای دریاچه می دهد. در روایتی دیگر نام اصلی این دریاچه را زیراوبار به معنای آب کف کنار میدانند و دلیل این نامگذاری را چشمههایی میدانند آب آن را از کف دریاچه تامین میکند.)
مجتمع پارک ساحلی تنها مجموعهی گردشگری در زریوار بهشمار میرود. این پارک ساحلی و تپهی مشرف به آن, در سه مجموعه به نامهای پارک شهری و مراکز فرهنگی و خدماتی، پارک ساحلی یا بلوار ساحلی و مجموعهی خدماتی پذیرایی و اقامتی روی تپه سازماندهی شده است.
اورامانات نام منطقهای در بخش اورامان شهرستان سروآباد در غرب استان کردستان است و از غرب به عراق و از جنوب به استان کرمانشاه محدود میشود و جادهای به طول 75 کیلومتر آن را به مریوان وصل میکند.
این منطقه بخشی مشترک بین ایران و عراق است و یک دشت پرپیچوخم با رودهای زیبا دارد. چشمههای مشهور این منطقه سیروان و لیله هستند. این دو رود در نزدیکی عراق به هم میپیوندند و این پیوندگاه را دروله مینامند. خانههای شهر بهطور کلی از سنگ است و بهصورت خشکهچین و پلکانی ساخته شدهاند، به همین دلیل اورامان را روستای هزار ماسوله هم میگویند.
اورامانات از دو قسمت کوچک و بزرگ تشکیل شده است. قسمت کوچک مربوط به شهر حلبچه از توابع کشور عراق است و قسمت بزرگ جزو استانهای کرمانشاه و کردستان ایران محسوب میشود.
(اورامان را هورامان هم میگویند. البته این روستا در زبان محلی ههورامان نامیده میشود. اورامان یا اورامانتخت از دو بخش هورا و مان تشکیل شده است. بسیاری بر این عقیدهاند که هورا همان اهورا بوده است. به این شکل اهورامان یعنی خانه اهورامزدا و اگر هورامان را برگرفته از هور اوستایی به معنای خورشید و مان را به معنای خانه بدانیم، معنای آن خانه و جایگاه خورشید است.)
آبوهوای منطقه اورامان کوهستانی است. این منطقه چشمهها و چراگاههای بسیاری دارد. در دامنه کوههای اورامان باغهای زیبایی وجود دارد که سبب شده دامداری در کنار باغداری پیشه اصلی مردم شهر باشد.
در این ناحیه گونههای جانوری و گیاهی متعددی مشاهده میشود، از جمله سنجاب ایرانی، درختان وون، تنگز، میلو، شرو، بلوط، پسته وحشی، گردو، توت، گلابی، انجیر، انار و… .همچنین گیاهان باارزشی مانند ریواس، پیچک، کرس، بنا، هاز، شنگ، بهرهزا، هاله کوک، ترشکه، تهرهژهرهژا، قازیاخه، گیلاخه، نرمیله، دهمهرواسله، بنا شوانه، کنگر، سپل، سیدران، گوزروانه، لو، زرده لو، چنور، سیاولو، کهما، قومامه، توسی و شب بو، نرگس و گل میخک در این منطقه میرویند.
رودخانه سیروان بعد از بههم پیوستن آبهای بخشهای جنوبغربی، غرب و مرکز استان نظیر قشلاق، گاوه رود و گردلان به وجود میآید .این رود سروآباد و منطقه باستانی اورامان را به دو بخش تقسیم میکند و تنها راه ارتباطی مهم بین این دو بخش, پل دوآب در حدود 25 کیلومتری شمال غربی پاوه است.
سیروان بعد از طی مسیری طولانی با رودخانه لیلی تلاقی پیدا میکند و وارد کردستان عراق میشود. از آنجا با پیوستن به رودخانه دیاله، سیروان وارد رود بزرگ دجله شده و در نهایت به خلیج فارس میریزد.
روستای هجیج در 34 کیلومتری شهر پاوه و 123 کیلومتری کرمانشاه در بخش نوسود قرار دارد. این روستا با چشماندازهای طبیعی شگفتانگیز و معماری پلکانی، یکی از جاذبههای مهم منطقه به شمار میآید.
در روستا و نواحی پیرامون آن، مکانهای دیدنی زیبایی جای گرفتهاند که برخی از آنان شامل چشمه بل، مسجد جامع، ارتفاعات شاهو و چله خانه میشود.
آبشار گویله با ارتفاع بیش از 50 متر در 20 کیلومتری مریوان و در نزدیکی روستایی با همین نام قرار دارد. این آبشار در دل جنگلهای سرسبز و انبوه منطقه مرزی کردستان، در محور سقز به مریوان جای گرفته است.
منطقه تفریحی قمچیان در حد فاصل جادهی مریوان سقز واقع شده است.این منطقه به دلیل وجود مناظر طبیعی، چشماندازهای سرسبز، کوههای سربهفلک کشیده و درختان گوناگون، همواره مورد توجه گردشگران و مسافران بوده است.
دشت بیلو در 15 کیلومتری شهرستان مریوان قرار دارد و با بهرهمندی از پوشش گیاهی مطلوب، چشمههای متعدد و وجود جنگلهای پیرامون، به یکی از زیباترین جاذبه های گردشگری مریوان تبدیل شده است.
دشت بیلو به دلیل شرایط مساعد آب و هوایی و گونههای گوناگون گیاهی، هر بهار میزبان لکلکها است.
چهل چشمه کوهی با ارتفاع 3140 متر در شمالشرقی مریوان واقع شده است. در اطراف این کوه زیبا,چشماندازهای کمنظیر و سرسبزی وجود دارد که گردشگران بسیاری را به این ناحیه میکشاند.
غار کونا شم شم در شمال شرق مریوان, در نزدیکی روستای تراق تپه، منطقه کوه چهل چشمه واقع شده است.غار در سنگهای آهکی کوههای منطقه تشکیل شده و سه دهانه ورودی دارد.
(نامگذاری غار به کونا شم شم به دلیل وجود گونههای مختلف خفاش در آن است. بنا به اعلام کارشناسان، در غار کونا شمشم گونههای زیبا و بسیار کمیاب از خفاشهای تکامل نیافته مانند دمموشی، نعل اسبی و قهوهای زندگی میکنند و این غار در تمام طول تاریخ محل زندگی این گونه خفاشها بوده است.)
تفرجگاه ملاقوبی در شمال اراضی روستای هجرت و جنوبشرقی روستای برقلعه، در شهرستان مریوان واقع شده و به دلیل وجود زیارتگاه ملاقوبی این گونه نامگذاری شده است. چشمههای آب، طبیعت بکر و سرسبز و درختان انبوه از ویژگیهای این تفرجگاه زیباست.
روستای درهتفی در فاصله 15 کیلومتری غرب مریوان واقع شده و به روستای لکلکها شهرت دارد. در کنار دیگر جاذبههای گردشگری و طبیعی، این روستا هر بهار میزبان لکلکهایی میشود که در مسیر کوچ خود به مناطق گرمسیری در عربستان و جده، در این مکان اتراق میکنند.
آبشار سلور با بیش از 100 متر ارتفاع,در حدود 50 کیلومتری جاده مریوان به روستای اورامان تخت، در نزدیکی روستای دره کی واقع شده است.
دسترسی به آبشار سلور نیازمند پیادهروی و تجهیزات کوهنوردی است.
روستای کانیسانان در فاصله 7 کیلومتری غرب مریوان در دامنه کوه و مقابل دریاچه زریوار واقع شده است.خانههای این روستا از معماری جالبی برخوردارند و بهصورت ردیفی، درست پشت سر یکدیگر و بدون اینکه هیچ یک از آنها مقابل دیگری قرار بگیرد، ساخته شدهاند.
به نظر میرسد این روستا دارای پیشینهای نزدیک به 150 سال است و چون در گذشته ساکنان نخستین آن, سه خانواده دامدار بودند ، با نام کانی سه نان شهرت یافته است.