موزه آذربایجان تبریز یکی از مهمترین موزههای ایران و دومین موزه باستانشناسی کشور پس از موزه ملی ایران شناخته میشود. زیربنای موزه آذربایجان 2400 مترمربع بوده و دارای سه طبقه و یک سالن نمایش در هر طبقه به ابعاد 37 در 12 متر، چند اتاق اداری و کتابخانه است.
موزه آذربایجان دارای آثار تاریخی و هنری متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی است. در حال حاضر، موزه دارای گنجینهای مهم و با ارزش,حاوی دوازده هزار قطعه اشیای عتیقه و هنری است که 2300 قطعه از این اشیا به ثبت رسیده و بهدلیل کمبود فضا بخش محدودی از این آثار در معرض نمایش برای دوستداران تاریخ، فرهنگ و هنر قرار دارد.
موزه صدا در خانه تاریخی امیر پرویز قرار دارد که با بنایی دو طبقه، دارای آجرکاریهای زیبا، درب و پنجرههای چوبی و نمای ورودی دیدنی است .مجموعه موزه شامل بسیاری از اشیای مرتبط با صدا و موسیقی است و برخی از تالارهای آن تالار استاد اقبال آذر، تالار استاد سلیمی، تالار استاد بابایان، تالار استاد بیگجه خانی و تالار استاد زاون هستند. همچنین این موزه دارای آرشیو صوتی شامل اذان موذنها، مجموعه صوتی قاریان، تعزیهخوانان، چاوشخوانان، شبیهخوانان، سرودخوانان، آوازخوانان، نوازندگان، آهنگسازان و آثار ارزشمندی از موسیقیهای فاخر است.
خانه هنر تبریز در ساختمان سابق کتابخانه ملی تبریز جای گرفته است، بنایی تاریخی که قدمت آن به دوره پهلوی اول بازمیگردد و در ضلع شمالی باغ گلستان قرار دارد. این بنا در طول زمان دستخوش تغییرات بسیاری شده و امروزه به عنوان خانه هنر، میزبان برنامههای متنوع هنری و هنرمندان تبریز و همچنین موزه مشهور کاریکاتور تبریز است.
موزه قرآن و کتابت در محل مسجد صاحبالامر قرار دارد.مجموعه موزه شامل نسخ نفیسی از قرآن از دورههای گوناگون تاریخ، انواع پلاکهای فلزی، قلمدانها، ظروف سفالی، نسخ خطی و …میشود. همچنین در این موزه میتوان از آثار خوشنویسی هنرمندان تبریزی مانند درویش عبدالمجید، علیرضا عباسی، علاالدین بیگ تبریزی، محمدحسین تبریزی، ملاعبدالباقی تبریزی، میرزا طاهر خوشنویس، میرزا محمد شفیع تبریزی و میرعماد حسنی دیدن کرد.
موزه خودروهای کلاسیک تبریز از بهترین مکان های دیدنی تبریز برای دوستداران ماشین است. در این موزه 20 خودروی کلاسیک ارزشمند که برخی از آنها در تعداد معدودی تولید شدهاند، از برندهای مطرح مانند مرسدس بنز، بی. ام. دبلیو، فورد، شورلت، بیوک، دوج، فولکس واگن و سایر برندهای معتبر دنیا در معرض دید عموم قرار گرفتهاند. قدمت قدیمیترین نمونه خودرو در این موزه به سال 1936 میلادی بازمیگردد.
موزه عصر آهن محوطهای باستانی در شمال، شمال شرقی و شمال غربی مسجد کبود تبریز است که شامل گورستان و آثار سفالی مربوط به عصر آهن میشود. در این گورستان 38 گور که جسدها بهصورت جنینی در آنها دفن شدهاند، یافت شده است. اکثر اجساد سنهای پایینی داشتند و همراه با زنان، جواهرات، همراه با مردان ابزار جنگی و همراه با کودکان اسباببازیهای آنها نیز دفن شده است. بر اساس یافتههای مکشوف از این گورها، بهنظر میرسد که آیین آنها مهرپرستی بوده است.
موزه استاد بهتونی یکی از موزهها ی تبریز است و از آن بهعنوان نخستین موزه شخصی کشور یاد میکنند. مجموعه موزه شامل ده هزار قطعه از آثار ابتکاری استاد محمد حسن بهتونی میشود که از جمله میتوان به مجسمههای گچی و سیمانی از میوهجات، خشکبار، غذاها، موضوعات ضربالمثلها، آداب و رسوم و … اشاره کرد.
موزه تاریخ طبیعی آذربایجان (موزه حیات وحش تبریز) با 200 متر مربع مساحت,از مکانهای دیدنی تبریز است . این موزه در سال 1372 و در محل سازمان محیط زیست استان آذربایجان شرقی تاسیس شد. مجموعه موزه یکی از بزرگترین و کاملترین مجموعههای تاریخ طبیعی در ایران و شمال غرب کشور بهشمار میرود.
در این موزه میتوانید مجموعههای متنوع جانوری و گیاهی را که متشکل از 38 گونه پستاندار، 49 گونه پرنده، 13 گونه خزنده، 9 گونه آبزی، 2 نوع سنگواره و نمونههایی از سختپوستان و بندپایان است، مشاهده کنید.
موزه آذربایجان:تبریز، خیابان امام، جنب مسجد کبود
خانه هنر تبریز:تبریز، ضلع شمالی پارک باغ گلستان
موزه صدا:تبریز، خیابان تربیت
موزه قرآن و کتابت:تبریز، مسجد صاحب الامر، میدان صاحب آباد
موزه استاد بهتونی: تبریز، خانه هنر، روبروی هنرستان وحدت
موزه عصر آهن:تبریز، خیابان امام خمینی، چهارراه شهید بهشتی، انتهای خیابان کهنه
موزه خودروهای کلاسیک:تبریز، جاده تهران، جنب کافی شاپ وحید، انتهای کوچه سمت راست