هالی دشت یا همان هلودشت که به گیلکی هلیودشت یا هلی دشت نیز خوانده میشود، روستایی زیبا در جنوب دهستان لات لیل و شهرستان املش است. از مرکز شهر املش تا هلودشت حدود 30 کیلومتر راه است. در طول مسیر املش تا هلودشت، از مناطق جنگلی و ییلاقی بسیار زیبایی عبور خواهیم کرد که پوشیده از جنگلهای ممرز، توسکا، باغهای فندق و چای است.
پارک جنگلی هلودشت در 12 کیلومتری جاده ییلاقی و کوهستانی بلوردکان خصیلدشت قرار دارد. هلودشت از نظر جغرافیایی در جنوب غربی شهرستان رودسر و در میان رشته کوههای البرز واقع شده و وسعت آن به حدود 435 هکتار میرسد.
این منطقه بهدلیل موقعیت خاص جغرافیایی، طبیعت بینظیر، آبوهوای مطبوع کوهستانی، وجود جنگل و مرتع و پوشش گیاهی و جانوری بدیع، جایگاه ویژهای دارد.
قلعه شاهنشین گورج با قدمتی که به دوره پس از اسلام بازمیگردد، در 2 کیلومتری شمال روستای گورج از توابع شهرستان املش قرار دارد.
مسیر دسترسی به قلعه شاهنشین از روستای گورج، از یک جاده مالرو و از کنار صخرهها و دامنههای جنگلی است. برای رسیدن به این قلعه باید حدود یک ساعت از خود روستا پیادهروی کنید.
اثر در تاریخ 2 آبان 1382، با شماره ثبت 10653 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
میل امام در فاصله 1 کیلومتری شمال شرق روستای امام، از توابع شهرستان املش قرار دارد و در میان مردم منطقه به برج امام و همچنین آتشکده دوران ساسانی معروف است. این برج، در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا، در بالاترین نقطه کوه سومانسرا قرار دارد و در حال حاضر تنها بقایایی از آن با ارتفاع نزدیک 7 متر بر بالای تپه قابل مشاهده است.
برخی از تاریخدانان معتقد هستند که از میل امام به خاطر موقعیت مکانی و اشراف آن بر ارتفاعات منطقه و روستاهای اطراف، برای دیدبانی و راهنمایی مسافران استفاده میشد. یکی دیگر از کاربردهای احتمالی این برج در دورههای مختلف، ارسال پیام با دود و آتش بوده است.
روستای ییلاقی خصیل دشت (روستای خصیب دشت) در منطقه رانکوه املش، واقع شده است.
روستای تابستاننشین با طبیعتی زیبا و کوهستانی، در منطقهای کوهپایهای، در جنوب املش واقع شده است. این روستا 390 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
از جاذبههای طبیعی روستای تابستاننشین، میتوان به آبشار فصلی خرمدره، رودخانه شلمانرود و چشمهای با آب گوارا اشاره کرد.
روستای رانکوه در 5 کیلومتری املش قرار دارد. رانکوه از سمت شمال و شرق با شهرستان رودسر و رحیمآباد و کلاچای هممرز است و از سال 1382 با ادغام با سه روستای دیگر به شهر تبدیل شد. قسمت جنوبی این شهر، دارای طبیعت جنگلی و آبوهوای کوهستانی و سرد و قسمت شمالی آن، دارای آبوهوایی مرطوب و معتدل است.
کوه صحرا کوتام، یکی از کوههای ریبای این شهر با 800 متر ارتفاع است. این قله، یکی از مکانهای محبوب کوهنوردان و طبیعتگردان در شهر املش است. برای رسیدن به قله باید از روستای گوشتپزان و از میان باغهای چای عبور کنید.
روستای حسین آباد از توابع بخش مرکزی املش است و در دهستان املش شمالی قرار دارد. این روستا با جمعیتی محدود، یکی از جاذبههای زیبای طبیعی املش به حساب میآید.
آبشار سیاه تاش با 50 متر ارتفاع، در بخش رانکوه استان گیلان, در فاصله 20 کیلومتری از مرکز شهرستان املش، واقع شده است.
آبشار سیاه تاش از جمله مکان های دیدنی املش است که دسترسی به آن نیازمند حدود دو کیلومتر پیادهروی در مسیری جنگلی است.
تالاب زربیجار زیستگاه طبیعی برای پرندگان مهاجر و همچنین محل ذخیره آب جهت مصارف شالیكاری است. در واقع تالاب زریجار یکی از دو بخش استخر طبیعی املش محسوب میشود که قسمت اول در کنار جاده و قسمت دوم به صورت تالاب همراه با گونههای تالابی است. با گنجایش 25 هزار متر مکعب، آب تالاب از رودخانه هردوآب و سرشاخه پلرود تامین میشود.
غار تلابن گورج (غار تولابن) در حدود 2 کیلومتری شرق روستای گورج، از توابع شهرستان املش قرار دارد. طول این غار 22 متر، عرض آن 3 تا 6 متر و ارتفاع دهانه آن، 3 متر است. این غار در دامنهای پرشیب قرار دارد و با 200 متر پیادهروی از آن میتوان به قلعه شاهنشین گورج در قله کوه رسید. فاصله غار تا عمق دره، 300 متر و عمق آن، 15 متر است. بقایایی از استخوان انسان و حیوان و فعالیتهای مربوط به عصر آهن تا دوره اسلامی در داخل غار مشاهده شده است.
چشمه آب معدنی لوزان در ارتفاع 2144 متری از سطح دریا واقع شده و محل قرارگیری آن به درهای عمیق اشراف دارد. چشمه را با سازهای سیمانی پوشاندهاند و با مهار کردن جریان آن، آب از دو لوله بیرون میآید.
شهر گمشده تیمجان املش، روستایی مدفونشده در دل شهر باستانی املش با قدمتی از دوران صفویه است. دیوارهای سنگی، سفالینههای متعدد و گورستان لگموج همگی از جاذبههای این منطقه باستانی هستند. این شهر گمشده هماکنون تبدیل به یک موزه شده است.
روستای تاریخی امام یکی از زیباترین روستاهای املش است. یکی از مشخصههای جذاب این روستا، تلفیق معماری با طبیعت است.
روستای کجیده در نزدیکی یکی از شاخههای رود خونای چاکرود با بافتی تاریخی، یکی از دهکدههای آباد اطراف املش است.
خانههای سنتی روستا دو طبقه هستند و در ساخت آنها از مصالحی چون سنگ، گل و چوب استفاده شده است. طبقه اول برای اسکان حیوانات است و در طبقه بالا، دو یا سه اتاق وجود دارد که افراد خانواده در آنجا زندگی میکنند. سقف خانهها در قدیم از جنس چوب بود، اما امروز از حلب برای پوشاندن سقف استفاده میکنند.