چشمانداز باستانشناسی ساسانی منطقه فارس شامل هشت سایت باستانی است که در سه منطقه باستانی فیروزآباد، بیشاپور و سروستان در جنوب غربی استان فارس واقع شدهاند.
آثار تاریخی موجود در این سایتهای باستانی شامل شهر باستانی بیشاپور، غار شاپور، کاخ ساسانی سروستان، شهر باستانی اردشیر خوره، کاخ اردشیر بابکان، قلعه دختر، نقش برجسته دیهیم گذاری و نقش برجسته پیروزی اردشیر بر اردوان میشود که در قالب یک پرونده در فهرست آثار ملی ایران و همچنین فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیدهاند.
قلعه دختر در 6 کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد.پس از طی مسافتی حدود 300 متر میتوان به قلعه رسید.
قلعه دختر برای دیدبانی و حفاظت از پایتخت اولیه ساسانیان، شهر گور، ساخته شده است.
این قلعه در 12 اسفند 1315 به عنوان اثر ملی به ثبت رسید و در سال 2018 در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت.
کاخ اردشیر بابکان(آتشکده فیروزآباد) در 3 کیلومتری شهرستان فیروزآباد قرار گرفته است.
طبق نوشتههای برجایمانده از دوران ایران کهن، به نظر میرسد بنای تاریخی این کاخ، توسط اردشیر بابکان که لقب بنیانگذار سلسله ساسانیان را از آن خود کرده است، در قرن سوم میلاد در دوران حکومت اردوان پنجم (بیست و هشتمین و آخرین شاه ایران از سلسله اشکانیان)، احداث شده است.
این اثر در 15 دی 1310 با شماره 89 به ثبت ملی رسید.
سنگنگاره پادشاهی اردشیر بابکان یکی از سنگنگارههای اردشیر بابکان است که در فیروزآباد قرار دارد.
در این سنگنگاره اهورامزدا و اردشیر بابکان در مقابل هم ایستادهاند و اهورامزدا در حالی که حلقهی پادشاهی را از روی محراب آتش به دست اردشیر میدهد، وی را به شاهی منصوب مینماید. در پشت سر اردشیر، ولیعهد شاپور و دو شاهزادهی دیگر ایستادهاند. نقوش, بسیار موزون ترسیم شده و نمای نیمرخ دارند و چیدمان آنها مانند نقش برجستهی مهرداد دوم در بیستون است. با این وجود، سنگتراشی این نقش به شدت از آثار اشکانیان فاصله گرفته و به الگوهای متداول هخامنشیان گرایش یافته است.
نقش برجسته پیروزی اردشیر بر اردوان در فاصله 2 کیلومتری نقش برجسته تنگاب و در همان سمت کوه واقع شده است.
این نقش برجسته به نقش برجسته جنگ تن به تن و یا دف و چنگ مشهور است و از سده سوم میلادی به یادگار مانده است.
شهر باستانی گور نخستین شهر دایرهای شکل ایران بوده که در گذشته به دستور اردشیر بابکان ساخته شده است. این شهر در 50 کیلومتری شرق میمند و 6 کیلومتری شمال فیروزآباد واقع شده است. در کانون قسمت مرکزی این شهر برج بلندی قرار دارد که هنوز مقدار قابل توجهی از آن باقی مانده است.
از دیگر ساختمانهای مهم این شهر میتوان به تختنشین اشاره کرد که در بخش مرکزی شهر قرار گرفته و شباهتهای زیادی به سر درهای تخت جمشید دارد و احتمالا در قدیم آتشکدهای بوده که به دستور اردشیر بنا شده است.
منار میلو یکی از سازههای مرتفع دوره ساسانی است و در مرکز شهر گور در فیروز آباد قرار دارد. بلندی این منار 33 متر و ضلع هر قاعده آن 11 متر است.
جاده ساسانی اثری به جامانده از دوره ساسانیان است و در استان فارس، دامنه کوه مشرف به رودخانه فیروز آباد واقع شده است.
جاده در سال 1381 به ثبت آثار ملی ایران رسید.
تنگ هایقر در 35 کیلومتری جنوب غرب فیروزآباد، بعد از روستای رودبال قرار دارد. طول این تنگه حدود 8 متر است و رودخانه قره آج و فیروز آباد در بستر آن جریان دارد. این رودخانه پس از طی پیچ و خمهای بسیار به خلیج فارس میریزد.
تنگه هایقر یک برش از پهنای طاقدیس است که فرسایش آب آن را گسترش داده و ژرفتر کرده است. تنگه هایقر دارای دیوارههای بلندی است و آب رودخانه قرهآج در ته دره جریان دارد.
این دره از نوعی پوششهای گیاهی در اطراف خود برخوردار است و همین سبزههای کوتاه قد، زیبایی آن را چندین برابر کردهاند. علاوه بر این، دیوارههای صخرهای دره در اثر فرسایش، حالت پلکانی بسیار ریزی را به خود دادهاند که بر زیبایی دیوارههای تنگ افزوده است.
رودبال روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان فیروزآباد است. تنگ رودبال و چشمه رودبال از زیباترین مکان های دیدنی این شهرستان هستند.
غار اشکفت گاوی مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و در شهرستان فیروزآباد، جاده فیروز آباد به شیراز، محوطه تنگاب واقع شده است.
از غار اشکفت گاوی یافتههای باستانی متنوعی به دست آمده که می توان به تدفین انسانی متعلق به انسان هوشمند (هوموساپینس)، ابزارهای سنگی و ابزار استخوانی اشاره کرد. در میان بقایای مزبور تعدادی استخوان انسانی نیز کشف شده بود که به آمریکا منتقل شده است. بقایای انسانی شامل ده قطعه از بخشهای مختلف جمجمه و دیگر اعضا انسانی بوده است.
این اثر در تاریخ 12 بهمن 1381 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
تنگ خرقه درهاى با پوشش جنگلى زيبا، چشمهسارهاى فراوان و باغهاى پربار در شهرستان فيروزآباد است.
چشمه تنگاب در 10 کیلومتری جاده اصلی مسیر شیراز به فیروزآباد واقع شده است که به دلیل خروج حجم زیادی آب از آن مورد توجه قرار گرفته است. از این چشمه 60 لیتر آب در ثانیه بیرون میآید که بسیار خنک و با کیفیت است.
دریاچه سد تنگاب پشت سد خاکی تنگاب در شهر فیروزآباد در مجاورت منطقه شکار ممنوع پادنا واقع شده است.
گردشگاه شهید فیروزآباد یکی از مناطق محافظت شدهی استان فارس در اطراف شهرستان فیروزآباد است که زیستگاه گونههای جانوری نادری به شمار میرود.
گنبد نمکی مورجان در نزدیکی روستای مورجان در جنوب غربی شیراز در منطقه کوهمره سرخی واقع شده است.
به برجستگیهایی که به علت حرکت و بالا آمدن نمک پدید میآیند، گنبد نمکی گفته می شود. در ناحیه رسوبی زاگرس در جنوب غربی ایران گنبدهای نمکی زیادی وجود دارند که گنبد نمکی مورجان یکی از آنها است.
چهار طاقی کنار سیاه بنایی چهارطاقی مربوط به دوره ساسانیان است و در شهرستان فیروزآباد، بخش مرکزی، منطقه کنار سیاه واقع شده است.