قیمه نخود جز غذاهای محلی یزد است و تفاوت آن با قیمه معمولی این است که به جای لپه، نخود دارد.
چاشنیهایی مانند دارچین، هل، لیمو امانی و زعفران هم در ترکیبات این خورش استفاده میشود.
فسنجانی که با نام متنیجه هم شناخته میشود، یکی از غذاهای سنتی یزد است.
این غذا علاوه بر گوشت، مغز گردو، رب انار و سایر ترکیبات فسنجان معمولی، چغندر، به یا سیب و برگ زرد آلو یا آلوچه هم دارد.
خورش سیب جز غذاهایی است که در شهرهای مختلف پخته میشود؛ اما یزد این غذا را به نام خود ثبت کرده است.
در این خورش ترکیبات قیمه مانند لپه، گوشت، لیمو امانی، رب گوجه و گوجه فرنگی وجود دارد. علاوه بر آن، سیب شیرین، زعفران، دارچین و چاشنیهای دیگر نیز در خورش سیب استفاده میشوند.
خورش به آلو یک غذای ترش و شیرین است. آشپزان با توجه به سلیقه خود با گوشت گاو، گوسفند یا مرغ و بوقلمون این خورش را میپزند.
چاشنیهای خورش به آلو، آبلیمو، رب گوجه فرنگی و شکر هستند.
روش پخت اشکنه یزدی مانند سایر انواع اشکنه ساده است و در زمان کوتاهی آماده میشود.
سیب زمینی، پیاز، شنبلیله خشک یا تر، آرد و ادویهجات مواد مورد نیاز برای طبخ اشکنه یزدی هستند.
آبگوشت ترش جز غذاهای محلی یزد است که طرفداران خاص خود را دارد.
وجود آلو یا لیمو امانی در آبگوشت یزدی طعم آن را به سمت ترشی میبرد. برخی از آشپزها حتی از لواشک هم برای طبخ این غذا استفاده میکنند. سبزیجات معطر خشک مانند شنبلیله یا ترخون نیز در ترکیبات این غذا وجود دارد.
برای طبخ کوفته نخودچی سنتی یزد به گوشت چرخ کرده، آرد نخودچی، سبزیجات معطر و ادویهجات نیاز است.
کوفته برنجی به عنوان یکی از غذاهای سنتی یزد شناخته میشود.
برای تهیه کوفته برنجی یزدی به گوشت چرخ کرده، آرد نخودچی، برنج، سبزی معطر، لپه، گردو، زرشک، آلو بخارا و ادویهجات نیاز داریم.
روش پخت کوفته برنجی یزدی تفاوتی با سایر کوفتهها ندارد.
کوفته هویج کرمانشاه نسبت به کوفته یزدی مشهورتر است. اما روش پخت این نوع کوفته به سبک یزدیها هم طعم خوبی به غذا میدهد.
کوفته هویج به برنج نیازی ندارد و ترکیبات آن شامل آرد نخودچی، هویج، گوشت چرخ کرده، تخم مرغ و ادویهجات است.
سس این نوع کوفته نیز با استفاده از رب، شکر، آبلیمو و ادویهجات پخته میشود.
کشک خیار هم غذای مشهوری است که به سبک یزدیها درآمده و به عنوان غذای محلی یزد شناخته میشود.
برای تهیه کشک و خیار به کشک ساییده شده، آب، خیار، گردو، کشمش و سبزی (معمولا نعنا خشک) نیاز داریم.
روش پخت تاس کباب یزدی تفاوت چندانی با تاس کبابی که در شهرهای دیگر طبخ میشود، ندارد. برخی از افراد برای طبخ این غذا از گوشت خورشی و برخی دیگر از گوشت چرخ کرده استفاده میکنند.
ترکیبات تاس کباب یزدی شامل گوشت، سیب زمینی، پیاز و رب یا گوجه فرنگی است.
قلیه کدو حلوایی جز غذاهای محلی یزد، گیلان و مازندران است. روش پخت قلیه کدو حلوایی در تمام این مناطق شبیه است. تنها حبوباتی که در طبخ قلیه به کار میروند، ممکن است متفاوت باشد.
برای قلیه کدو حلوایی یزدی به کدو تنبل، لوبیا قرمز، ماش، برنج و پیاز نیاز است.
آش شولی یکی از غذاهای محلی یزد است که در هیچ شهر دیگری پیدا نمیشود.
مواد مورد نیاز برای پخت آش شولی شامل اوماج (نوعی خمیر که با استفاده از آرد درست میشود)، چغندر، سبزی آش، عدس و لپه، سرکه، پیاز و ادویهجات است.
شیوه پخت و مواد اولیه آش گندم آن را به یکی از غذاهای محلی یزد تبدیل میکند. البته این آش در بسیاری از شهرهای دیگر هم به همین روش طبخ میشود. اما با توجه به تاریخچه آشپزی در یزد، اصالت آش گندم به این شهر بازمیگردد.
گندم پوست کنده، حبوباتی چون نخود و لوبیا چیتی و عدس، سبزی آش، پیاز و نعنا و سیر داغ، کشک و ادویهجات ترکیبات اصلی آش گندم را تشکیل میدهند.
آش جو گاو جز غذاهای سنتی یزد و اردکان است. روش طبخ این آش و ترکیبات آن منحصر به فرد است.
برای تهیه آش جو گاو به خمیر ترش نشدهای که ور نیامده باشد، نیاز است. این آش به صورت لایه لایه پخته میشود. یعنی ابتدا یک لایه خمیر کف دیگ پهن میکنند و روی آن را با مایهای که از گوشت، سبزیجات و حبوبات تشکیل شده است، میپوشانند. سپس یک لایه خمیر دیگر روی آن قرار میدهند. این کار را تا پر شدن دیگ ادامه میدهند. آش جو گاو باید روی حرارت ملایم و به مدت نسبتا طولانی دم بکشد.
آش انار جز غذاهای محلی یزد برای شب یلداست. آش انار در منطقه شیراز و شمال هم طبخ میشود؛ اما روش پخت آن در یزد متفاوت است.
برای تهیه آش انار یزدی به انار دانه شده، لپه، برنج، سبزی آش، گوشت چرخ کرده، پیاز، گلپر و ادویهجات نیاز داریم.
برخی از آشپزها به جای انار دانه شده از رب انار استفاده میکنند.
آش آلوی یزدی یکی از غذاهای نسبتا ترش این شهر است. ترکیبات آن شامل سبزی آش، آلو، لپه، برنج، نعنا و پیاز داغ و ادویهجات است.
آش ماش بین شهرهای اصفهان، یزد و گرگان مشترک است. اما شهرت اصلی آن به شهرستان مهریز یزد برمیگردد. یزدیها این آش را به عنوان صبحانه سرو میکنند.
ترکیبات اصلی این آش شامل ماش، سبزی آش، برنج، رب گوجه، پیاز و نعنا داغ و ادویهجات است.
شوربا کلم نسبت به سایر غذاهای محلی یزد، شهرت کمتری دارد.
بسیاری از افراد این شوربا را با آش کلم قمری ترکی اشتباه میگیرند. شوربا کلم یزدی با کلم پیچ پخته میشود و غذای سنتی این استان است.
ترکیبات این آش شامل کلم پیچ، پیاز، هویج، سبزی آش، نخود و لوبیا و عدس است.
آش گشنیز(شوربا) از غذاهای محلی یزد برای عصرهای پاییز و زمستان است.
در این غذا، علاوه بر سبزیهای مخصوص آش مانند تره، اسفناج، جعفری و… باید گشنیز و شوید هم وجود داشته باشد.
سایر ترکیبات آش گشنیز یزدی شامل برنج نیم دانه، گوشت چرخ کرده، شلغم و پیاز و نعنا داغ است.
اصالت آش آبغوره به مناطق ترک نشین ایران بازمیگردد. اما محبوبیت این غذا در شهر یزد، باعث شده به عنوان یکی از غذاهای محلی شهر یزد نیز شناخته شود.
برای تهیه این آش به سبزی آش، بلغور گندم، لوبیا چشم بلبلی، عدس، برنج نیم دانه، آبغوره و غوره و ادویهجات نیاز داریم.
کله گیپا یکی از غذاهای محلی یزد و اردکان است که در میراث فرهنگی ثبت شده است.
برای پخت کله گیپا به کله و پاچه گوسفندی، سیرابی گوسفندی، نخود، پیاز، برنج، ماش، گوشت گوسفندی و ادویهجات نیاز است.
فله نه تنها یکی از سادهترین غذاهای محلی یزد، بلکه یکی از سادهترین غذاهای سنتی ایران است.
برای تهیه فله به شیر آغوز گوسفند یا گاو نیاز است. آغوز اولین شیری است که بعد از زایمان از گاو یا گوسفند دوشیده میشود. برای تهیه فله تنها کافی است این شیر را بجوشانید و سپس در یخچال بگذارید تا سرد شود. جنس شیر آغوز به گونهای است که بعد از سرد شدن، غلیظ میشود و جنسی شبیه به فرنی پیدا میکند.